თვალი¹

არსებითი სახელი

ნათესაობითი ბრუნვა: თვალის

1. მხედველობის ორგანო.

თვალი გაახილა. თვალები დახუჭა. თვალით უხილავი.

2. გადატანითი საზოგადოების, ქვეყნის, ოჯახის და მისთ. გამორჩეული, საუკეთესო წევრი.

ქვეყნის თვალი. კლასის თვალი.

იდიომები და მყარი შესიტყვებები

თვალის გადავლება

გადათვალიერება, ზერელედ წაკითხვა.

თვალი უჭირავს

მოსწონს, ყურადღებას აქცევ.

თვალი უჭრის

კარგი მხედველობა აქვს.

თვალს აარიდებს

გვერდზე გაიხედავს, ეცდება, არ შეხედოს, არ დაინახოს.

თვალს აუბამს

სიმართლეს არ დაანახვებს, გააცურებს, მოატყუებს.

თვალს გაუსწორებს

გაბედულად, თამამად შეხედავს.

თვალს დაადგამს

მოეწონება, ამოირჩევს.

თვალს დახუჭავს

არ შეიმჩნევს, წაუყრუებს.

თვალს ვერ მოსწყვეტს

დაჟინებით უყურებს, თვალს ვერ მოაშორებს.

თვალს ვერ უსწორებს

რცხვენია ვინმეს შეხედვის, ნახვის.

თვალს მიმოავლებს

აქეთ-იქით მიმოიხედავს.

თვალს მოსჭრის

ვინმეს სილამაზე ან ძლიერი შუქი რაიმეს დანახვას გაუძნელებს.

თვალს მოჰკრავს

უეცრად დაინახავს.

თვალს შეაჩვევს

შეეგუება, რაიმეს ყურებას მიეჩვევა.

თვალში ნაცრის შეყრა

მოტყუება, აშკარა ტყუილის ვინმესთვის დაჯერების ცდა.

თვალები ამოუღამდება

დაღლილობის, უძილობის, დარდისა და მისთ. გამო თვალები ჩაულურჯდება, ჩაუშავდება.

თვალებს გადაუბრიალებს.

თვალებს დაითხრის

1. ბევრი კითხვით, წერით, ტირილით თვალები გადაეღლება. 2. შურით, ვინმეს ჯიბრით მოიქცევა.

თვალებში უყურებს

ემორჩილება, ცდილობს ასიამოვნოს.

თვალთ დააკლდება

მხედველობა დააკლდება.

თვალი აეხილება

ყოველივეს მიხვდება, რეალურად, სწორად შეაფასებს.

თვალი ატყუებს

არასწორად ეჩვენება.

თვალი გაუშტერდება

დაჟინებით შეხედავს, მიაჩერდება.

თვალი დაგიდგეს

წყევლა.

თვალი ეცემა

ავი თვალის ზემოქმედებით რაიმე შეემთხვევა.

თვალი ზედ რჩება

მოსწონს, თვალს ვერ აშორებს.

თვალი უთამაშებს

თვალის გარშემო ქუთუთოს კანი უთრთის, რაც რაიმე კარგის ან ცუდის მომასწავებლად მიიჩნევა.

თვალის შევლება

თვალს ჩაუკრავს

ერთი თვალის ოდნავი მოხუჭვით მიანიშნებს რაიმეს.

თვალს წყალი დავალევინოთ

მიიხედ-მოიხედავს, გაერთობა რაიმეს თვალიერებით.

თვალსა და ხელს შუა

უცებ, მოულოდნელად, ყველას თვალწინ, აშკარად.

თვალში გამოიხედავს

ავადმყოფი მომჯობინდება.

თვალში მოაკლდება

ვინმეს მოისაკლისებს, მის არყოფნას განიცდის.

თვალში საცემი

მომხიბლავი, გამორჩეული, შესამჩნევი.

ბმულები